Youtube Gazeteciliğinin Eleştirel Ekonomi Politiği

Authors

  • Mehmet Baki DEMİREL

Keywords:

Eleştirel Ekonomi Politik, Medyanın Ekonomi Politiği, Dijital Emek, YouTube Gazeteciliği

Abstract

Bu çalışmada, geleneksel mecralardan dijital ortamlara taşınan gazetecilik pratiklerinin eleştirel ekonomi politik bir çerçevede analiz edilmesi amaçlanmış ve burada ortaya çıkan yeni nesil haberciliğin, kapitalizmin sömürü ilişkilerinden bağımsız olup olmadığının sorgulanması hedeflenmiştir. Bu bağlamda, ana akım medyadan kısmen ya da tamamen ayrılan ve mesleğini YouTube’da sürdüren gazeteciler Kemal Öztürk, Yavuz Oğhan, Yıldıray Oğur, Serdar Özsoy ve Adem Özköse ile farklı tarihlerde görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Bu görüşmelerden elde edilen veriler, betimleyici araştırma yöntemi ile analiz edilmiştir. Çalışmada elde edilen bulgulara göre bir sermaye olan YouTube şirketi, her ne kadar içerik üreticilerini ‘iş ortağı’ olarak tanımlasa da gazetecilerin emeği ile kâr ve sermaye birikimini gerçekleştirmekte, habercilerin soyut emeğini sömürmektedir. Dolayısıyla şirket ile YouTuberlar arasındaki ekonomik ilişki, hiyerarşiye dayalı bir tahakküm ilişkisi olarak dikkat çekmektedir. Şirketin kullandığı kâr ve sermaye birikim modeli, kullanıcı ve içerik üreticilerinin verilerinin metalaştırılmasına dayanmaktadır. YouTube’tan yeteri kadar gelir elde edemeyen gazeteciler izleyici ve takipçilerinden bağış toplamaya yönelmektedir. Dolayısıyla bağımsız ve patronsuz gazetecilik yaptıklarına inanan YouTuber gazeteciler, kapitalist sistem içinde yer alan sermayeye ve takipçi kitlelerine bağımlı hale gelmektedir.

References

Adem Özköse, Kişisel Görüşme, 9 Aralık 2021.

Branding Türkiye, ( https://www.brandingturkiye.com/youtube-istatistikleri-guncel/ ). Erişim Tarihi: 5 Aralık 2021.

Dağtaş, E. (2021). Ekonomi Politik Yaklaşım. Ömer Özer (Ed.). Eleştirel Medya Kuramları içinde (107-134). Ankara: Siyasal Kitabevi.

Duman, K. (2021). Araçsalcı Yaklaşım. Ömer Özer (Ed.). Eleştirel Medya Kuramları içinde (135-159). Ankara: Siyasal Kitabevi.

Engels, F. (1967). Anti Dühring. (Çev: Kenan Somer). Ankara: Sol Yayınları.

Erdoğan, İ. ve Korkmaz, A. (2005). Öteki Kuram. Ankara: Erk Yayınları.

Fuchs, C. (2015). Dijital Emek ve Karl Marx. Ankara: Notabene Yayınları.

Fuchs, C. (2016). Sosyal Medya Eleştirel Bir Giriş. (Çev: Diyar Saraçoğlu ve İlker Kalaycı). Ankara: NotaBene Yayınları.

Golding, P. ve Murdock, G. (1997). Kültür, İletişim ve Ekonomi Politik. Medya, Kültür, Siyaset. Süleyman İrvan (der.). Ankara: Ark Yayınları.

Görgün, U. (2019). Kullanımlar ve Doyumlar Bağlamında Bireylerin Video Paylaşım Ağı Youtube’u Kullanım Motivasyonları: Eskişehir Örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Eskişehir.

Gurevitch, M. ve Blumler, J.G. (1997). Siyasal İletişim Sistemleri ve Demokratik Değerler. Medya, Kültür, Siyaset. Süleyman İrvan (der.). Ankara: Ark Yayınları.

Güler, M. (2018). Dijitalleşen Kapitalizmin Yeni Aktörleri: Youtuberlar. Intermedia International e-Journal. 5(9), s.147-168.

Güngör, N. (2020). İletişim. Kuramlar ve Yaklaşımlar. Ankara: Siyasal Kitabevi.

Kemal Öztürk, Kişisel Görüşme, 10 Aralık 2021.

Marx, K. (1979). Grundrisse, Ekonomi Politiğin Eleştirisi İçin Ön Çalışma. Sevan Nişanyan Ed.).İstanbul: Birikim Yayınları.

Marx, K. (2003). Kapital Cilt I, Kapitalist Üretimin Eleştirel Bir Tahlili. (Çev. Alaattin Bilgi). Eriş Yayınları. https://www.marxists.org/turkce/m-e/kapital/kapital1.pdf Erişim tarihi: 5 Aralık 2021.

Mosco, V. (2009). The Political Economy of Communication. London: Sage Publications.

Nitikin, P. (2016). Ekonomi Politik. Ankara: Dorlion Yayınları.

Özçetin, B. (2020). Kitle İletişim Kuramları. Kavramlar, Okullar, Modeller. İstanbul: İletişim Yayınları.

Pişer, İ (2020). YouTube’da Gazetecilik Yapmanın Ekonomi Politiği. Prof. Dr. Suat Gezgin ve Dr. Öğr. Üyesi Hasan Çiftçi (Ed.). Dijital Çağda Değişen Gazete ve Gazetecilik. Ankara: İKSAD Publishing House.

Reklam Verenler Derneği, (http://www.rvd.org.tr/uploads/2021/04/medyayatirimlari_042020_rapor.pdf ). Erişim Tarihi: 20 Aralık 2021.

Serdar Özsoy Kişisel Görüşme, 25 Aralık 2021.

Şeker, T. ve Uzun, B. (2018). Ciner Grubunun Ekonomi Politik Yapısı. İNİF E-Dergi. 3(2), 107-129).

Tokgöz, O. (2019). Temel Gazetecilik. Ankara: İmge Kitabevi

Türkmen, T. (2020). Sosyal Medyada Tanınırlık ve Sanal Kimlikler; Youtuber’lar. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.

Wasko, J. ve Erickson, M. (2020). YouTube’un Ekonomi Politiği. Prof. Dr. Filiz Aydoğan (Ed.). Yeni Medya Kuramları II içinde 129-144). İstanbul: Der Yayınları.

Wittel, A. (2019). Sayısal Marx: Dağıtık Medyanın Ekonomi Politiğine Doğru. Medya, Meta ve Sermaye Birikimi, Marx Geri Döndü. Vincent Mosco ve Christian Fuchs (der.). Funda Başaran (Türkçe yayının der.). İstanbul: Notabene Yayınları.

Yavuz Oğhan, Kişisel Görüşme, 25 Aralık 2021.

Yaylagül, L. (2018). Dallas W. Smythe’in İletişim Ekonomi Politiği Alanına Katkısı. İNİF E-Dergisi. Kasım 3(2), 63-74.

Yaylagül, L. (2021). Kitle İletişim Kuramları, Egemen ve Eleştirel Yaklaşımlar. Ankara: Dipnot Yayınları.

Yıldıray Oğur, Kişisel Görüşme, 18 Şubat ve 9 Aralık 2021.

YouTube, (https://support.google.com/youtube/). Erişim Tarihi: 5 Aralık 2021.

Yüksel, O. (2017). YouTube & Video Blog Rehberi. Ankara: Nirvana

Published

2022-08-21

How to Cite

DEMİREL, M. B. . (2022). Youtube Gazeteciliğinin Eleştirel Ekonomi Politiği. Cyberpolitik Journal, 7(13), 47-76. Retrieved from http://cyberpolitikjournal.org/index.php/main/article/view/158

Issue

Section

Research Articles